Wisła

W latach powojennych poważniejsze inwestycje podjęto po 1959 r. na mocy decyzji WRN w Katowicach o kompleksowym zagospodarowaniu rejonu Ustronia i Wisły na cele wypoczynkowo-rekreacyjne. Na początku lat sześćdziesiątych powstają pierwsze branżowe domy wypoczynkowe w Malince, Nowej Osadzie i Głębcach oraz zakładowe ośrodki campingowe. W 1964 r. rozpoczęto na Jarzębatej budowę pierwszego kompleksu domów wczasowych dla 800 osób, ukończoną w 1971 r. W 1975 r. ukończono budowę ośrodka wypoczynkowego „Partecznik” na stokach Czerhli, a na początku lat osiemdziesiątych budowę zespołu domów wypoczynkowych na pd. stokach Bukowej. Łącznie z bazą przedsiębiorstw turystycznych i prywatnymi pensjonatami Wisła dysponuje obecnie ok. 22 tys. miejsc noclegowych.

Równolegle postępowały liczne inwestycje komunalne. W 1969 r. założono kolektor ściekowy w Wiśle Centrum, tam też wzniesiono osiedle mieszkaniowe im. 25-lecia PRL. W 1972 r. oddano do użytku oczyszczalnię ścieków, a w latach 1968-74 wybudowano zaporę na Wisełce w Wiśle Czarnem, wraz z nowym ujęciem wody pitnej dla miasta. W r. 1977 otrzymała Wisła nowoczesny Ośrodek Zdrowia ze stacją Pogotowia Ratunkowego. W latach sześćdziesiątych doprowadzono też prąd elektryczny do najdalszych osiedli wiślańskich, w r. 1968 oddano do eksploatacji szosę przez Przełęcz Salmo-polską do Szczyrku, a w r. 1974 zelektryfikowano linię kolejową do Głębców. Wszystkie drogi w bocznych dolinach oraz przedwojenna droga przez przełęcz Kubalonkę do Istebnej otrzymały nawierzchnię asfaltową. Przeprowadzono uciążliwe prace przy regulacji koryta Wisły, wzdłuż której urządzono plaże i ciągi spacerowe. W centrum miasta powstał park z muszlą koncertową oraz deptak spacerowy. Szereg prac wykonano w czasie przygotowań do telewizyjnego Banku Miast w 1975 r., kiedy to powstał obecny dworzec autobusowy i zagospodarowano nieużytki nad Wisłą na Jonidle.

W powojennym 40-leciu turyści otrzymali w Wiśle Dom Turysty PTTK „Nad Zaporą” (1955 r.) i nowe schronisko na polanie Przysłop na stokach Baraniej Góry (1979 r.) oraz szereg schronisk młodzieżowych. Narciarze mają do dyspozycji 16 narciarskich wyciągów orczykowych i talerzowych o łącznej przepustowości ok. 8,7 tys. osób na godzinę, ok. 15 km tras zjazdowych oraz blisko 80 km szlaków narciarskich. Sportowcy wykorzystują Ośrodek Sportowy „Start” (kiedyś „Ośrodek Przygotowań Olimpijskich”), 3 skocznie narciarskie (w tym jedna igelitowa, w centrum Wisły) oraz odpowiednio urządzone tereny narciarskie na Kubalonce, służące biegaczom i biathlonistom.

Wśród zabudowań centrum Wisły wyróżnia się wielka, klasycystyczna bryła kościoła ewangelickiego według projektu inż. Edwarda Koerbera. Zbudowany w latach 1833-38, z wieżą dobudowaną w latach 1861-63, murowany z kamienia i cegły kościół ma prostokątne prezbiterium i trójnawowy, halowo-emporowy korpus. Empory, otwarte do nawy głównej filarowymi arkadami, mają po trzy przęsła w dwóch kondygnacjach, zaznaczających się od zewnątrz dwoma rzędami okien. Wyposażenie wnętrza barokowo–klasycystyczne. W kościele znajduje się wystawa starych druków protestanckich, m.in. Biblii i słynnego śpiewnika „Cithara sanctorum” Jerzego Trzanowskiego, licznych postylli i in.

Naprzeciw kościoła wznosi się budynek dawnej szkoły ewangelickiej, zbudowanej w 1824 r. staraniem pastora Michała Kupferschmidta. W parterowym, murowanym z kamienia budynku, nakrytym przyczółkowym dachem, mieszkał w latach 1935-39 Jan Sztwiertnia (1911-40), miejscowy nauczyciel, a jednocześnie niezwykle obiecujący kompozytor. Sztwiertnia był autorem m.in. opery ludowej „Sałasznicy” (z librettem Ferdynanda Dymy) oraz dwóch wybitnych dzieł, które, niestety, zaginęły w czsie wojny: poematu symfonicznego „Śpiący rycerze w Czantorii” i „Stylizowanych tańców śląskich” na orkiestrę symfoniczną. Kompozytor zginął, zamęczony przez hitlerowców, w obozie koncentracyjnym w Gusen. Pamięci Jana Sztwiertni poświęcona jest wmurowana w budynek szkoły tablica, odsłonięta 1 VI 1961 r., w 50. rocznicę jego urodzin.

Obok szkoły znajduje się wzniesiony w latach 1805-07, staraniem pastora Jana Rakowskiego, budynek plebanii ewangelickiej. Murowany z kamienia, przekształcony przez dobudowanie piętra po pożarze w 1885 r., zachował we wnętrzach piękne sklepienia kolebkowe. W sierpniu 1810 r. nocował tu w czasie swej wycieczki na Baranią Górę książę Ludwik Anhalt, późniejszy władca Księstwa Pszczyńskiego.