SOPOTNIA WIELKA — rozległa wieś w dolinie potoku o tej samej nazwie pomiędzy ciągnącym się od Romanki* grzbietem Kotarnicy* a grzbietem Buczynki, Łabysówki* i Krzyżowej. Położona jest ok. 9 km od Jeleśni* i liczy ok. 1,7 tys. mieszkańców. Składa się z dwóch części — górnej, wciśniętej pomiędzy zbocza górskie oraz dolnej rozłożonej wzdłuż dwóch równoległych dróg, w rozszerzonej, bardziej płaskiej części doliny.
Sopotnia Wielka została założona przez osadników wołoskich z końcem XV w. Nazwa pochodzi prawdopodobnie od słowa sopot określającego dawniej wodospad. W górnej części wsi, kolo mostu, znajduje się bowiem jeden z największych w Beskidach wodospadów. Tworzy go kaskada kilku progów, z których największy na ok. 10 m wysokości. Strumień wody spływa tu skalna rynną opadającą po ukośnie ustawionych warstwach piaskowca magurskiego. Bezpośrednio pod wodospadem znajduje się wyżłobiony przez wodę banior głęboki na 5 m. Obok mostu przy wodospadzie rośnie zespól wysokich sosen, pod którymi umieszczono tablicę z mapą Żywieckiego Parku Krajobrazowego oraz przebiegiem ścieżki dydaktyczcno-przyrodniczej. Tu też stoi kamienny obelisk upamiętniający mieszkańców wsi pomordowanych przez hitlerowców.
Do wsi prowadzi droga z Jeleśni przez dolną część Sopotni Malej*. Autobusy PKS zapewniają połączenie z Żywcem przez Jeleśnię (cztery przystanki na przestrzeni blisko 6 km). Możliwości noclegowe stwarza dom wczasowy Kordon (teł. 63-66-77, obok wyciąg narciarski o dl. 700 m), pensjonaty i kwatery prywatne w górnej części wsi (Sopotnia Wielka Kolonia), a także schronisko studenckie Chatka Budowlańców na zboczu opadającym z Uszczawnego przy zielonym szlaku na Halę Miziową (trasa 26Z). Wyżywienie restauracja Nad wodospadem — koło przystanku Sopotnia Wielka I. Tam też znajduje się sklep spożywczy, a powyżej kilka prywatnych sklepików i bufetów.
Poczta i ośrodek zdrowia znajduje się w Sopotni Matej.
Trasy: 20S/N, 21N, 26Z, 28Ż.
SOPOTNIA WIELKA — potok. Wypływa z zachodniego stoku Rysianki*. W górnym i środkowym biegu spływa w kierunku pólnocno-wschodnim powoli rozszerzającą się doliną pomiędzy grzbietem Romanki* i Kotarnicy* a stokami opadającymi najpierw z grzbietu granicznego pomiędzy Trzema Kopcami* a Pilskiem*, a potem z grzbietu Pilsko – Buczynka – przeł. Przysłopy*. Przyjmuje kilka krótkich bocznych dopływów, z których największy to wypływający spod Hali Miziowej* potok Cebula (Cebulne). W środkowej części, znajduje się jeden z największych w Beskidach wodospad (kaskada, w której największy próg ma blisko 10 m wysokości) — patrz: opis wsi oraz trasa 20S/N. Również w środkowej części doliny na przestrzeni blisko 8 km rozciąga się wieś Soptnia Wielka*. W dolnym odcinku potok płynie przez teren prawie plaski i w końcu łączy się z Sopotnią Małą* by przez dalsze niespełna 5 km płynąć aż do ujścia do Koszarawy* w północnej części Jeleśni*. Długość doliny od źródeł do połączenia potoków wynosi ok. 17 km.
Trasy: 20S/N, 21N, 26Z, 28Ż.
