Żabnica

ŻABNICA — duża wieś (ok. 3 tys. mieszkańców ) w dolinie o tej samej nazwie, położona pomiędzy grzbietami Prusowa* i Lipowskiej* oraz Abrahamowa*. Ciągnie się na przestrzeni blisko 10 km, dolnym krańcem sięgając prawie Węgierskiej Górki, a górnymi przysiółkami podchodząc pod zachodnie stoki Romanki*. Centrum znajduje się w dolnej części wsi, środkowy odcinek doliny jest niezabudowany, natomiast w górnej części największe jest osiedle Skałka, położone w miejscu gdzie zbiegają się źrodłowe potoki Żabnicy.

Wieś powstała stosunkowo późno, prawdopodobnie w 1. połowie XVII w. Według zapisów A. Komonieckiego w Dziejopisie Żywieckim najstarsza informacja o Żabnicy pochodzi z 1628 roku. Z dokumentu określającego świadczenia wsi na rzecz parafii w Radziechowych wynika, że było tu wówczas osadzonych 12 zarębników. Natomiast spis inwentarza dóbr żywieckich z 1675 roku sporządzony dla wsi „państwa żywieckiego” podaje, iż Żabnica miała wtedy 457 owiec. Spisy z 1712 roku przypisują wsi aż 9 hal wypasowych. Kolonizacja dóbr żywieckich w XVIII w. objęła również Żabnicę. Ślady tych faktów widoczne są m.in. w zachowanym nazewnictwie przysiółków: Koloniści lub Niemcy, w których mieszkają spolonizowani potomkowie dawnych osadników niemieckich. Żywe są także tradycje pasterskie (liczne hale i szałasy na okolicznych stokach), co wskazuje na wołoskie pochodzenie pierwszych osadników. W XIX w. wieś należała do biedniejszych na Żywiecczyźnie.

Z ciekawostek architektonicznych można zobaczyć jeszcze kilka przykładów starej drewnianej góralskiej zabudowy oraz kaplicę na planie gwiazdy z 1832 roku i drewnianą dzwonnicę. W dolnej części wsi, po północnej stronie drogi, stoi pomnik poświęcony pamięci mieszkańców Żabnicy pomordowanych przez hitlerowców we wrześniu 1939 roku oraz w czasie pacyfikacji we wrześniu 1943 roku. Bezpośrednio za dolnym krańcem wsi znajdują się dwa forty z czasów walk obronnych w kampanii wrześniowej (Węgierska Górka).

Komunikację z Żabnicą zapewniają autobusy PKS — linie z Żywca i Węgierskiej Górki. We wsi są aż cztery przystanki, przy czym końcowy to Żabnica Kamienna — ok. 1,5 km powyżej Skałki. Z dolnego krańca wsi jest niewiele ponad 1 km do stacji kolejowej w Węgierskiej Górce.

Większość miejsc noclegowych znajduje się w górnej części wsi, w rejonie osiedla Skałka. Są to pensjonaty: Alaska (również restauracja i bar) i Lux, oraz Ośrodek Szkolenia i Rekreacji Gałuszka (tel. 64-12-05) a także położone najwyżej, w rejonie polany Zaprzelina, pensjonat Romanka oraz ośrodek wypoczynkowy Wojtatówka. Oprócz tego zarówno w górnej, jak i w dolnej części wsi jest sporo kwater prywatnych. Oprócz restauracji pensjonatu Alaska we wsi działają dwa niewielkie bary i kilka małych sklepów spożywczych. Żabnica posiada pocztę (niedaleko kościoła), natomiast ośrodek zdrowia, apteka i posterunek policji znajdują się w sąsiedniej Węgierskiej Górce.

Wyciągi narciarskie znajdują się: na stokach Palenicy w grzbiecie Prusowa (niedaleko przystanku Żabnica Szkoła), w Skałce kolo pensjonatu Romanka, a także rozkładane, talerzykowe na polanie Zaprzelina i Wojtatówka.

Trasy: lN, 2S, 12C, 11Z.

ŻABNICApotok. Jeden z większych dopływów Soły* płynących od strony Beskidu Żywieckiego. Ma bardzo rozległy kocioł źródłowy zamknięty półkoliście przez .gniazda” Romanki* i Lipowskiej*. Spośród licznych potoków źródłowych, które zbiegają się w rejonie przysiółka Żabnica Skałka, najdłuższy wypływa z okolic przeł. Pawlusiej* a najbardziej skrajne to potok Studziański (spod Hali Boraczej*) oraz potok Suchy (spod osiedla Słowianka kolo kulminacji Skały*). Poniżej tego miejsca Żabnica praktycznie nie przyjmuje większych dopływów (nie licząc potoczku spływającego spod szczytu Prasowa*). Ogólnie dolina Żabnicy biegnie w kierunku pólnocno-zachodnim i rozdziela grzbiet Romanka – Suchy Groń – Abrahamów* od grzbietów Lipowskiej i Prusowa. Wzdłuż dna doliny rozciągnięta jest wieś Żabnica* sięgająca górnymi przysiółkami głęboko w dolinki potoków źródłowych. W dolnym biegu potok jest głęboki (do 2,8 m) a ulegający dużym wahaniom sezonowym przepływ dochodzi nawet do 60 m3/sek. Żabnica uchodzi do Soły tworząc niewielką deltę (trzy odnogi) w południowej części Węgierskiej Górki*. Długość doliny wynosi ok. 16 km.

Trasy: 1N, 2S, UZ, 12C.