Szlak turystyczny – Goleszów – Wielka Czantoria (Szlak 1S)
Czarny szlak – 1S. Goleszów (340 m; PKP) – stok Jasieniowej (460 m; 30 min.) -Dzięgielów (350 m; 1 g.) – schronisko PTTK „Pod Tułem” (430 m; 1.30 g.) – przełęcz pod Tułem (535 m; 2 g.) – Mała Czantoria (866 m; 2.45 g.) – Wielka Czantoria (955 m). 3.45 g.
Suma podejść: 830 m. GOT 20 pkt.
Szlak bardzo urozmaicony, na wielu odcinkach piękny widokowo. Miejscami dość trudny orientacyjnie. Dawniej szlak ten rozpoczynał się na przystanku PKP w Bażanowicach*, przechodził przez Dzięgielów* i obecny przebieg przyjmował dopiero powyżej zamku w Dzięgielowie.
Cała pierwsza część szlaku, aż po podnóża Mł. Czantorii*, jest niezwykle interesująca z punktu widzenia geologicznego i przyrodniczego. Znaki biegną bowiem przez teren o bardzo urozmaiconej budowie geologicznej. Wapienie cieszyńskie, powstałe na przełomie jury i kredy (ok. 140 min lat temu), a budujące m.in. Jasieniową* i Tul*, dały początek przemysłowi wapienniczemu i cementowemu w Goleszowie*. Z przyrodniczego punktu widzenia interesującym jest, że zadecydowały one o odmiennej od innych terenów Beskidu Śląskiego roślinności. Wapienie cieszyńskie reprezentują szczególny typ fliszu wapiennego — tzw. wapień okruchowy, powstały z niszczenia jeszcze wcześniej istniejących skał wapiennych. Niższe warstwy, pochodzące z końca jury, składają się tu z cienkoławicowych, drobnoziarnistych wapieni okruchowych, jasno-lub ciemnoszarych, przekładanych szarymi łupkami marglistymi. Warstwy wyższe, pochodzące już z kredy, to średnio-i gruboławicowe (do 2 m miąższości), gruboziarniste i zlepieńcowe wapienie okruchowe, również przekładane łupkami. Składają się one z okruchów ciemnych wapieni, wśród których spotyka się kilkucentymetrowej średnicy otoczaki jasnych wapieni. Opisane skały są najstarszymi w całym fliszu Karpat Zewnętrznych.
Sprzed dworca PKP w Goleszowie* idziemy w prawo ul. Dworcową i zaraz znów w prawo w ul. Wolności — przez przejazd kolejowy na linii w kierunku Wisły* — w stronę centrum miejscowości. Przed sobą widzimy wieżę kościoła na tle zalesionej Jasieniowej*, a w prawo od niej — kominy cementowni „Goleszów”. Nie dochodząc do kościoła, za „Gospodą Ludową” skręcamy w prawo w ul. 1 Maja. Po prawej, przed budynkiem Urzędu Gminy, obelisk ku czci obywateli Goleszowa i okolic, pomordowanych w latach 1939—4-5 przez okupanta. Za chwilę skręt w lewo w ul. Cieszyńską; po prawej, na budynku przychodni lekarskiej dawnej cementowni — tablica upamiętniająca martyrologię więźniów miejscowej filii oświęcimskiego obozu koncentracyjnego.
Mijając przyst. komunikacji autobusowej Goleszów Centrum (połączenia m.in. z Cieszynem, Dzięgielowem*, Ustroniem* i Wisłą*) i zostawiając po prawej cementownię, idziemy w stronę Jasieniowej* w górę ul. Jasną. Dochodzimy do zalanego wodą wyrobiska po kamieniołomie „Toń” (można do niego wejść od strony zach. i obejrzeć wymienione wcześniej odmiany wapieni cieszyńskich). Tu skręcamy w prawo i przechodzimy przez trasę dawnej kolei linowej.
Kolej linowa, zbudowana przez jedną z czeskich firm w czasie II wojny światowej, służyła do transportu urobku z kamieniołomu na zboczach Tułu* do goleszowskiej cementowni. Już w latach 70-tych wagoniki zostały unieruchomione, a wapień dowożono do cementowni koleją z innych regionów. Później linię zdemontowano.
Z tego miejsca rozciąga się interesujący widok na Pogórze Cieszyńskie, z wznoszącym się po przeciwnej stronie Goleszowa wzgórzem Chełm*. Na zach. widać nowe osiedla mieszkaniowe w Cieszynie.
Rozpoczynamy trawersowanie zach. stoków Jasieniowej* (30 min.). Szlak biegnie systemem błotnistych dróg i ścieżek, przez mieszane lasy i zagajniki, wielokrotnie zmieniając kierunek (uwaga na znaki!) między starymi, zarośniętymi już wyrobiskami dawnych kamieniołomów. Odcinkami idziemy po śladach torowisk kolejek wąskotorowych. Do pierwszych lat powojennych woziły one do goleszowskiej cementowni materiał z kamieniołomu „w Buczynie”, do którego wkrótce docieramy. Znaki biegną samym skrajem wyrobiska (uwaga!), zarośniętego sadzonymi w połowie lat sześćdziesiątych modrzewiami i wreszcie bukowym lasem sprowadzają w dół do dolinki Łabańskiego Potoku i szosy z Dzięgielowa* do Cisownicy*, tuż przy granicy administracyjnej Dzięgielowa* (30 min., ze stacji PKP w Goleszowie 1 g.).
Do tego miejsca można dojść także w ok. 10 min. od zamku w Dzięgielowie* i przyst. komunikacji autobusowej Dzięgielów Zamek (przy skrzyżowaniu dróg z Goleszowa* do przejścia granicznego w Lesznej Górnej* oraz z Cieszyna przez Dzięgielów i Cisownicę* do Ustronia*). Od skrzyżowania kierujemy się drogą na pd.-wsch., na Cisownicę.
Szosą idziemy w lewo ok. 200 m, do jej rozwidlenia, po czym prawą odnogą przez las — aż do skraju czynnego kamieniołomu, leżącego już na terenie Lesznej Górnej* (Uwaga! Tablice podają pory odpalania ładunków. Po usłyszeniu sygnału dźwiękowego należy bezzwłocznie opuścić zagrożoną strefę!). Do końca lat siedemdziesiątych kamieniołom ten zaopatrywał, wspomnianą wyżej kolejką linową, goleszowską cementownię. Obecnie dostarcza jedynie kruszywa budowlanego. Tu — odbijamy w lewo polną drogą do jej rozwidlenia na skraju lasu, gdzie na drzewie drogowskaz do schroniska PTTK „Pod Tułem” (30 min., ze stacji PKP w Goleszowie 1.30 g.).
Do schroniska PTTK „Pod Tułem” skręcamy tu w lewo (3 min.). Obiekt wybudował w 1931 r. znany niemiecki kupiec Krisch z Cieszyna. Przejęty po wojnie przez państwo, został już w 1946 r. przekazany cieszyńskiemu Oddziałowi PTT, który uruchomił w nim stację turystyczną. Po remoncie, przeprowadzonym w l. 1967-69, PTTK zorganizował tu całoroczne schronisko o 32 miejscach noclegowych.
Zn. czarne wiodą prosto drogą, a gdy ta kończy się niebawem przy dwóch domach, ścieżką przez las wkrótce doprowadzają do rozległych łąk u stóp góry Tuł*. Tu, na brzegu lasu, kierujemy się w lewo i dalej łagodnym łukiem w prawo, skrajem łąk.
