Szlak turystyczny – Jaworzynka Trzycatek – Wielki Stożek

Szlak turystyczny – 14Ż – Żółty. Jaworzynka Trzycatek (620 m; autobus) – Istebna Jasnowice (500 m; autobus, 1 g.) – dolina Olzy (490 m; 1.45 g.) – Młoda Góra (770 m; 3 g.) – Kiczory (990 m; 4 g.) – Wielki Stożek (960 m; schr. PTTK). 4.30 g. Suma podejść 570 m. GOT 18 pkt.

Szlak piękny, bardzo urozmaicony i interesujący krajoznawczo, choć w kilku miejscach zawiły orientacyjnie. Ze względu na to, że wiedzie terenami położonymi peryferyjnie w stosunku do tradycyjnych ośrodków ruchu turystycznego, jest prawie nie uczęszczany przez turystów. Jeden z ostatnich szlaków, wyznakowanych w Beskidzie Śląskim (1960 r.); ze wszech miar godny polecenia jako bardzo ciekawa droga do schroniska na Stożku.

Uwaga! W związku z planowanym jeszcze w 1995 r. uruchomieniem w Istebnej Jasnowicach* międzynarodowego drogowego przejścia granicznego należy się liczyć z możliwością niewielkiej korekty przebiegu szlaku w tym miejscu.

Początek szlaku przy końcowym przyst. komunikacji autobusowej Jaworzynka Trzycatek*, na samym pd. krańcu wsi, ok. 750 m od granicy państwowej ze Słowacją (w kierunku pd.) i 1 km od granicy z Czechami (w kierunku zach.).

Za zn. zielonymi w kierunku wsch. można stąd dojść w 2.15 g. do rozdroża Wierch Czadeczka (699 m) na głównym grzbiecie Karpat, gdzie biegną niebieskie zn. szlaku Zwardoń – Barania Góra.

W pobliżu przystanku niewielki, drewniany kościółek p.w. Matki Boskiej Frydeckiej (wzniesiony w 1953 r.) o architekturze nawiązującej do miejscowych tradycji budowlanych i o prostym, szlachetnym wystroju wnętrza. Wewnątrz ciekawe tabernakulum w kształcie kapliczki na słupie oraz droga krzyżowa w postaci cyklu płaskorzeźb, dłuta ludowego artysty Jana Krężeloka z Koniakowa.

Główna droga prowadząca przez Jaworzynkę, od Trzycatka po skrzyżowanie pod Cyrhlą, biegnie grzbietem głównego wododziału karpackiego rozdzielającego zlewiska Morza Czarnego i Bałtyku: wody położonych po wsch. stronie Czadeczki oraz Krężelki płyną — poprzez Kysucę, Wag i Dunaj — do Morza Czarnego, natomiast wypływający po stronie zach. Potok Olecki jest dopływem Olzy, która poprzez Odrę wpada do Bałtyku. Z drogi roztaczają się piękne widoki na doliny Czadeczki i Krężelki, na Koniaków pod bezleśną kopułą Ochodzitej (895 m) i Istebną* na stokach Złotego Gro-nia (710 m), ponad którym ciemnieje wał Baraniej Góry (1220 m). Na pn. widnieje Młoda Góra*, Kiczory* i Wlk. Stożek*, zaś na pd.-wsch. wznoszą się szczyty Beskidu Żywieckiego.

Z przystanku autobusowego kierujemy się szosą na pn.-zach., z powrotem w stronę Istebnej*. Mijamy po lewej wspomniany kościółek p.w. M.B. Frydeckiej i dochodzimy do zakrętu drogi w prawo; przy nim, po lewej stronie drogi, trzy stare drzewa: 2 lipy i jawor, pod którymi kapliczka z Bożą Męką (10-15 min.; można tu dojść również w 10 min. z przedostatniego przystanku autobusowego Jaworzynka Duraje).

Przed kapliczką skręcamy w lewo w dół, polną drogą między gospodarstwami. Wkrótce wchodzimy w las i systemem gliniastych ścieżek (uwaga na znaki!) dochodzimy do małego potoczku, spływającego w lewo (na zach.) do Oleckiego Potoku *. Przechodzimy go, potem przekraczamy szereg drobniejszych cieków wodnych (wszystkie spływają w lewo), a następnie 2 mostki, z których drugi przekracza Olecki Potok, po czym dochodzimy do szerszej drogi, biegnącej z pd. na pn. Drogą tą — wciąż lasem — w prawo (na pn.), wzdłuż wijącego się z prawej potoku i równolegle do granicy państwowej, biegnącej ok. 100 m na lewo od nas.

Tuż za mostkiem na Oleckim Potoku, na którego prawą stronę przechodzi teraz droga, warto zejść do jego koryta. Widoczna w nim jest budowa fliszu karpackiego, składającego się tu z naprzemian ułożonych warstw piaskowca o miąższości 2-30 cm i cienkich (2-5 mm) warstw łupków ilastych. Łupki przybierają barwę od jasnoszarej do prawie czarnej, zaś piaskowiec w wielu miejscach jest brązowo-rdzawy od zawartych w nim związków żelaza. Warstwy zapadają w kierunku pd. i pd.-wsch. pod kątem 60°-90°, a potok w kilku miejscach tworzy ciekawe przełomy w poprzek lub wzdłuż warstw.

Wkrótce dochodzimy do asfaltowej szosy, biegnącej od skrzyżowania w Jaworzynce pod Cyrhlą (przyst. autobusowy Jaworzynka Skrzyżowanie) na zach., w stronę granicy państwa. Szosą w lewo aż do końcowego przystanku autobusowego Istebna Jasnowice (kursy do Wisły* przez Istebną* i Kubalonkę*), ok. 200 m przed przejściem granicznym Istebna Jasnowice* – Bukowiec* (z Trzycatka 1 g.).

Za przystankiem skręcamy w prawo w górę, między gospodarstwa. Ponad zabudowaniami osiągamy polną drogę (uwaga na znaki!), którą kierujemy się w prawo, do białej, murowanej kapliczki z gontowym daszkiem i figurką Matki Boskiej. Szlak wprowadza teraz między zabudowania centralnej części Jasnowic* — najstarszego osiedla Istebnej. Kluczymy między gospodarstwami skupionymi tu w grupy – tzw. „dwory” lub „place”, o nazwach pochodzących zwykle od pierwszych osadników: Chraściny, Dachtony, Filipy, Szymiski i in. Domostwa te otoczone są drzewami, z których część pamięta jeszcze zapewne XVIII w. Wiejską drogą obniżamy się nieco ku wsch. i ostrym zakosem w lewo schodzimy do doliny Olzy* (45 min., z Jaworzynki Trzycatka 1.45 godz.).

Rzekę, płynącą w tej okolicy pięknymi meandrami, przekraczamy mostem koło małego tartaczku i krótko, lecz stromo podchodzimy do szosy, biegnącej wzdłuż Olzy na zach., w stronę granicy państwa. Szosą szlak prowadzi w prawo ok. 800 m aż do miejsca, gdzie ponad przysiółkiem Szymcze wykonuje ona łuk w lewo i zaraz potem w prawo.

Można tu dotrzeć ową szosą ze skrzyżowania przy tartaku w Istebnej (13Z) w ok. 30 min.

Tutaj skręcamy w lewo w skos, w górę, leśną drogą trawersującą pd. i wsch. stoki Młodej Góry*. Szlak biegnie łagodnie wznoszącym się płajem, przez świerkowy las. Przecinamy porządną, bitą drogę, która przy osiedlu Prądowiec (13Z) odgałęzia się od szosy biegnącej wzdłuż Olzy i trawersując pd. stoki Młodej Góry wiedzie do przysiółków Bystre Dolne i Górne. Przy zarastającej polanie mijamy źródełko z drewnianym „kadłubem” żłobionym z jednego pnia, zaś dalej w lesie, po lewej stronie, drugie źródło pod wystającym blokiem piaskowca. Następnie szlak wyprowadza nas na polany, zajmowane dawniej przez szałas Dupny, który prowadzili górale istebniańscy (13Z). Obecnie jest tu osiedle Młoda Góra*, gdzie przy biało tynkowanym domu spotykamy dochodzące z prawej zn. zielone (13Z) z Istebnej (1.15 g., z Jaworzynki Trzycatka 3 g.).

Stąd wspólnie ze zn. zielonymi szlak prowadzi na szczyt Kiczor* (13Z; 1 g., z Jaworzynki Trzycatka 4 g.). Z niego — razem ze zn. czerwonymi biegnącymi z Kubalonki (12C) — docieramy do schr. PTTK na Wielkim Stożku* (30 min., z Jaworzynki Trzycatka 4.30 g.).

Przejście szlaku w kierunku przeciwnym: Wlk. Stożek (schr. PTTK) – Kiczory (30 min.) – Młoda Góra (1.15 g.) – dolina Olzy (2 g.) – Istebna Jasnowice (autobus; 2.45 g.) – Jaworzynka Trzycatek (autobus) 3.45 g. Suma podejść 240 m. GOT 12 pkt.

Kliknij aby zobaczyć mapę szlaku