NAMIESTÓW (słow. Namestovo) — niewielkie powiatowe miasteczko, stolica Górnej Orawy, położone w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej na pograniczu Beskidzkiej Wierchowiny i pasma Magury Orawskiej, na północno-zachodnim brzegu Orawskiego Jeziora*, w pobliżu uchodzącej do niego Białej Orawy*. Centrum Namiestowa znajduje się na wysokości 610 metrów. W 1996 roku miasteczko liczyło około 7500 mieszkańców.
Nazwa miejscowości pochodzi prawdopodobnie od imienia Namest.
Namiestów jako wieś założył orawski żupan i właściciel orawskiego dominium Franciszek Thurzo. W roku 1557 wydał on akt lokacyjny wsi, w którym zasadźcą ustanowił sołtysa Andrzeja Randę, a pierwszych osadników, których przybyło jedenastu, zwolnił od wszelkich danin i opłat na 10 lat. Wieś założona została na prawie wołoskim. W roku 1671 z Preszowa do Namiestowa przybył Kacper Pika, który wspólnie z ewangelickim proboszczem Stefanem Bocsko pozyskał miejscową ludność i wywołał powstanie przeciwko katolickiej cesarskiej rodzinie Habsburgów. Powstańcom udało się zająć Zamek Orawski, który po kilkumiesięcznym oblężeniu odbił cesarski generał Spork. Pikę oraz 25 walczących po jego stronie liptowskich i orawskich sołtysów stracono przez wbicie na pal. Również antycesarskie powstanie Emeryka Thókólyego zostało stłumione; w roku 1683 oddziały litewskie i kozacko-tatarskie Jana III Sobieskiego straszliwie zniszczyły i spustoszyły wieś. Późniejszy rozwój wsi został przerwany przez tzw. zamrznute roky (zmarznięte lata) 1715-1716, czasy nieurodzaju i głodu, które spowodowały między innymi masową emigrację na urodzajniejsze obszary późniejszej Jugosławii. Wkrótce potem nadeszły też epidemie moru, a to między innymi w latach 1731,1739 i 1740. Dla Namiestowa i Orawy ważny był rok 1728, w którym węgierski sejm nadal mieszkańcom Orawy prawo handlu płótnem. Osada stopniowo zmieniała swój rolniczy charakter i stała się znanym ośrodkiem płóciennictwa, a także wielu rzemiosł. Należały do nich między innymi garbarstwo, kożusznictwo, rymarstwo oraz rzemiosła związane z obróbką drewna. Źródłem zarobków wielu mieszkańców Namiestowa była też praca w charakterze furmanów, którzy rozwozili sól po wsiach oraz na skład w Twardoszynie i do Rożemberku (słow. Rużomberok). Rozwój handlu następował dzięki dogodnemu położeniu Namiestowa przy komunikacyjnym szlaku wiodącym wzdłuż doliny Półgórzanki do Żywca*. W rezultacie 14 czerwca 1776 roku cesarzowa Maria Teresa podniosła Namiestów do rangi miasta (oppidum) i obdarzyła przywilejem czterech jarmarków rocznie (13.01, 12.03, 1.08, 18.10) oraz cotygodniowych targów (czwartki). Te terminy jarmarków były dotrzymywane do końca I wojny światowej. W okresie międzywojennym zmieniono je, zaś czwartkowe targi przeniesiono na poniedziałki (ponieważ Jabłonka, w której odbywały się targi w poniedziałki przypadła Polsce). Poważny udział w życiu handlowym miasteczka mieli Żydzi, którym cesarz Józef II dał prawo wolnego handlu. Żydowscy kupcy zaczęli napływać do Namiestowa z Polski. „Orawskie państwo” podnajmowało im swoje królewskie prawa takie jak: prowadzenie karczem i gorzelni, handel woskiem i świecami oraz mięsem. W roku 1791 Żydzi z Górnej Orawy utworzyli w Namiestowie rabinat. W sto lat później żyto ich tutaj ponad 400. W roku 1777 Namiestów stal się miastem obwodowym, a kiedy w sto lat później utracił prawa miejskie (1871) siedziby obwodu nie zlikwidowano. W roku 1873 w Namiestowie grasowała cholera, w roku 1878 i 1906, 1924, 1930 i 1943 szalały wielkie pożary. W roku 1884 orawscy płóciennicy założyli w Namiestowie Górnoorawskie Zrzeszenie Płócienników, które miało chronić ich interesy wobec konkurencji manufaktur i fabryk oferujących nowe i tańsze rodzaje tkanin. W tej konkurencji płóciennicy do wybuchu I wojny światowej definitywnie przegrali. Na frontach I wojny światowej zginęło dziesięciu mieszkańców Namiestowa. W dniach 5-7 listopada 1918 roku trwała antyżydowska rebelia tzw. rabouka. W okresie I Republiki Czechosłowackiej Namiestów stal się ośrodkiem słowackiego życia narodowego i kulturalnego. Między innymi powstał tutaj wówczas oddział Macierzy Słowackiej (Matica slovenska ). W 1922 roku Namiestów stał się siedzibą powiatu, którą, z przerwą w latach 1960-96, pozostał do dnia dzisiejszego. W okresie II wojny światowej Niemcy wywieźli z Namiestowa 137 osób, z czego 73 pochodzenia żydowskiego. Internowano także Polaków. Jednak dla Słowaków stworzenie Słowackiego Państwa ks. J. Tiso spowodowało dalsze ożywienie narodowe, rozwój oświaty i kultury. Pod koniec wojny, kiedy w Namiestowie zaczęli się pojawiać uciekinierzy z niemieckich obozów, ludzie udzielali im pomocy pomagając znaleźć pracę przy budowie zapory na Orawie, bądź przeprowadzając przez góry na wschód. Mobilizacja ogłoszona w związku z wybuchem Słowackiego Powstania Narodowego spowodowała, że niektórzy mieszkańcy przeszli do otwartej walki z faszyzmem. Najcięższym okresem w dziejach Namiestowa byt luty i marzec 1945 roku do 3. kwietnia. Przez 9 tygodni trwały pozycyjne walki frontowe między Namiestowem, Bobrowem, Zubrohlawą* i Uściem. Nieustanne bombardowania i ostrza! wywoływały częste pożary. Żadna z orawskich wsi nie została tak zniszczona przez wojnę jak Namiestów. Bezpośredni ciężki bój o Namiestów trwał 36 godzin z 2. na 3. kwietnia, tj. we Wielkanoc i Wielkanocny Poniedziałek. Oprócz walczących wówczas żołnierzy zginęło 75 cywilnych mieszkańców. Po wojnie życie miasteczka pozostawało pod wpływem budowy zapory na Orawie. Po zakończeniu prac napełniony zbiornik zatopił 5 wsi oraz część Bobrowa i Namiestowa (Orawskie Jezioro). Wkrótce brzegi Orawskiego Jeziora zostały zagospodarowane na cele rekreacyjno-wypoczynkowe i Namiestów nabrał znaczenia jako ośrodek turystyczny.
